Niedziela z Dokumentem: O ojcach i synach

Najpierw był dokument „Powrót do Homs” – wstrząsający raport z oblężonego miasta, w którym młodzi partyzanci walczą z reżymem Baszszara al-Asada. Ten romantyczny obraz miał jednak swoją skazę: pokazywał, jak powodowani desperacją żarliwi idealiści coraz bardziej radykalizują się, skręcając w stronę fundamentalizmu religijnego.

Pochodzący z Syrii reżyser Talal Derki postanowił zgłębić ten temat i stworzyć psychologiczny portret kogoś, kto stał się islamskim ekstremistą. Najbardziej interesowały go emocje i motywacje tych, którzy całe swoje życie podporządkowują surowym religijnym zasadom. I którzy gotowi są w imię tych zasad zabijać innych ludzi.

Twórcy filmu udała się rzecz wyjątkowa: sam będąc niewierzącym, zdobył zaufanie islamskich radykałów. Wiele jednak ryzykował. Przede wszystkim, przystępując do realizacji filmu, musiał zmienić tożsamość i zadbać o swój medialny wizerunek, by uwiarygodnić się w roli religijnego ekstremisty. Pomógł mu w tym nakręcony wcześniej film „Powrót do Homs”, który jego gospodarze przyjęli z aprobatą.

Opowiadając o utraconym dzieciństwie i zagrożeniach płynących z fanatyzmu religijnego, Derki uważa, że to właśnie dziecięca perspektywa pozwoli widzom lepiej zrozumieć toczący się w Syrii dramat. Film O OJCACH I SYNACH jest także pytaniem o przyszłość zniszczonego wojną kraju i podzielonego społeczeństwa. Szczególnie bolesne staje się dla reżysera pytanie o przyszłe losy tych wszystkich Syryjczyków, którzy – podobnie jak on i jego bliscy – musieli ten kraj opuścić.

Talal Derki jest reżyserem, scenarzystą i producentem. Urodził się w 1977 roku w Damaszku w rodzinie syryjskich Kurdów. Po ukończeniu studiów filmowych w Atenach pracował jako asystent reżysera oraz twórca filmów i programów telewizyjnych dla arabskich stacji. Był też operatorem kamery w CNN i Thomson Reuters. Mając na koncie kilka filmów krótkometrażowych, zadebiutował w 2013 roku pełnometrażowym dokumentem „Powrót do Homs”, kręconym w ekstremalnych warunkach, z udziałem broniących miasta rewolucjonistów. Film doczekał się ponad dwudziestu nagród, m.in. na festiwalu IDFA w Amsterdamie, na Sundance, w Zagrzebiu oraz na Krakowskim Festiwalu Filmowym, gdzie w 2014 roku był filmem otwarcia i otrzymał nagrodę Srebrnego Rogu. O OJCACH I SYNACH, dokument o „dzieciach kalifatu”, okazał się jeszcze większym sukcesem. Obok licznych nagród otrzymał nominację do Oscara w kategorii pełnometrażowego dokumentu. Wraz z żoną Hebą Khaled, która również zajmuje się filmem, Derki od 2014 roku przebywa na uchodźctwie w Berlinie.